Pozytywna symbolika dywanów orientalnych

Pozytywna symbolika dywanów orientalnych

Pozytywne przesłania symboliki dywanów orientalnych dla twojego domu

Od najdawniejszych czasów symbolika w dywanach była blisko związana z chęcią wpłynięcia na los i życzenia szczęścia. Polegała na używaniu znaków, które uważane były za posiadające szczególne znaczenie a zarazem moc. Większość symboli, które wplatano w projekty dywanów była związana z tym, że dywany były przeznaczone do użytku w domach i świątyniach, czyli tam gdzie ludzie spędzają dużo czasu i gdzie powinni czuć się bezpiecznie oraz gdzie powinien towarzyszyć im dobrobyt.

Wygląd dywanu - czyli symbolika na dywanach?

fragment wzoru na czerwonym dywanie   Symbole użyte na niektórych dywanach dziś są trudne do odczytania, ze względu na ich ewolucję

Wielu artystów-tkaczy w projektach swoich ręcznie tkanych dywanów wykorzystywało symbole, które miały zapewnić dobrobyt i zdrowie rodziny, pozytywnie wpłynąć na jej los oraz zapewnić ciągłość danego rodu. Z czasem, każdy symbol zaczął ewoluować i nabierać nowych znaczeń, często połączonych z obecnością innego symbolu, tak że oba razem zaczęły znaczyć coś innego (na przykład Feniks i Smok w symbolice chińskiej oznaczały parę Cesarską). Większośc początkowo stosowanych symboli miała dawać wspaniałą przyszłość czy bogactwo, ale później niektóre z nich poszerzyły swoje znaczenie także o ochronę przed nieszczęściami i złymi siłami.

Często ochronne symbole zniekształcano i ukrywano tak, żeby nie były oczywiste, a dzięki temu żeby działały nie przykuwając uwagi. Uważano, że jeśli zostaną zauważone, szczególnie przez kogoś o złych intencjach, to stracą swoją moc. Niektóre z nich dziś można odczytać tylko dzięki luźnym powiązaniom i ich historii ewolucji, dlatego że stały się szczątkowe i są dziś już tylko sugestią symbolu, raczej niż pełnym znakiem, o jednoznacznym znaczeniu. Tyczy się to głównie najstarszych symboli, takich jak symbol oka.

Wśród artystów tkaczy używana jest też często jasna i bardziej nowoczesna symbolika związana z kolorami, religią oraz bardziej bezpośrednimi powiązaniami. Kwitnące kwiaty mogą oznaczać nowe życie, złoto dobrobyt a wschodzące słońce nowy początek.

Symbolika kolorów dywanów Perskich

wnętrze sklepu z dywanami   Dziś dywany tkane są w wielu kolorach, ale dawniej dostępność barwników bardzo ograniczała kreatywność tkaczy - powyżej przedstawiamy wybór dywanów z naszego salonu

Tradycyjne metody barwienia dywanów polegały na naturalnych składnikach, które często było trudno dostać gdyż ich dopływ był ograniczony, a dostawy kontrolowane. Przez to były cenne i dość rzadkie. Dlatego też niektóre odcienie, takie jak czerwień oznaczały wysoką pozycję w społeczeństwie i używano ich tylko w bogatych domach, co z czasem nadało im szczególne znaczenie w danej kulturze. Dodatkowo nakłada się na to uniwersalna symbolika kolorów, która jest wynikiem wspólnych ludzkich doświadczeń, dzięki którym w wielu kulturach podobne kolory, występujące w naturze w podobnych kontekstach, nabrały podobnego znaczenia. Kolorystyka dywanów miała ogromne znaczenie dla kupujących i oprócz właściwości dywanów na drugim miejscu stawiano na kolor.

Czarny - to kolor, który wywołuje silne emocje oraz kojarzy się z elegancją. Często używa się go jako koloru uzupełniającego, który podkreśla znaczenie innych kolorów i uwydatnia wzory.

Niebieski - to ulubiony kolor większości ludzi, który kojarzy się z niebem i oceanem. Przez te skojarzenia symbolizuje on zaufanie oraz stałość, coś co pozostaje niezmienne. Oznacza on także szczerość i wiarę, a także tajemną wiedzę i dogłębne zrozumienie - jest to kolor symbolizujący myślicieli oraz mądrość.

Brązowy - symbolizuje on stałość i stabilizację oraz porządek, a jako kolor ziemi jest kojarzony ze wszystkim co naturalne, co rośnie i się rozwija.

Zielony - to kolor, który kojarzony jest z pokojem oraz naturą. Pozwala on domownikom na relaks i wzmaga uczucie harmonii. Powiązany jest też z nadzieją, odnową i rajem.

Pomarańczowy - to kolor ciepła i energii, kojarzony ze słońcem, owocami i życiem.

Żółty - symbolizuje bogactwo oraz dobre zdrowie. Jest używany żeby nadać dywanom elegancji i przepychu. W niektórych kulturach symbolizował też słońce i przez to był używany w dywanach przeznaczonych dla władców.

Czerwony - to kolor pełen energii, który zachęca do działania. Symbolizuje siłę, władzę i fortunę. W projektach dywanów używa się go często z umiarem, ze względu na wysoki koszt produkcji naturalnych barwników.

Biały - to kolor czystości i cnót. Symbolizuje on prostotę i dobre intencje.

Złoty i srebrny - w dywanach przeznaczonych dla władców i do świątyń czasem też wplatało się nici ze złota lub srebra, które miały nadawać im wartości oraz świadczyć o ich szczególnym pochodzeniu.

Orientalny dywan - symbolika

prostokątny dywan beżowo-czerwony   Dywan ten, pomimo swojego koloru przedstawia motywy roślinne: ogród widziany z lotu ptaka, przywodzący na myśl ogród rajski

Użycie symboli w dywanach orientalnych jest ściśle związane z wierzeniami i tradycjami społeczeństw, gdzie te dywany powstały. Dywany orientalne są tkane w kontekście bogatej tradycji pełnej motywów i symboli społecznych oraz religijnych, które sprawiają że dywany te stają się świadectwami historii oraz nośnikami pozytywnych znaczeń tradycyjnych wzorów. 

Symbolika roślin

Ogród - motyw ogrodu, szczególnie widzianego z lotu ptaka, a czasem w postaci kafli lub diamentów z kwiatami w centrum symbolizuje raj. Motyw ten był wykorzystywany przy tkaniu dywanych orientalnych żeby przenieść piękno ogrodów do wnętrz domów.

Cyprys - drzewa te są wiecznie zielone i pośrednio symbolizują życie wieczne, dzięki swoim powiązaniom z drzewem życia, które też jest ważnym symbolem oznaczającym raj. Cyprysy to najbardziej popularne drzewa występujące w perskich ogrodach, dlatego też są popularnym motywem.

Dodatkowo, wśród symboli roślinnych ważne są też Lilie oraz Kwiat Lotosu, oznaczające czystość, Bambus, który oznaczał honor i bogactwo, Chryzantemy przepowiadające długie życie oraz Owoce Granatu, świadczące o płodności. Wieżba płacząca oznaczała medytację, a Piwonie mówiły o dobrobycie i wysokiej randze.

Symbole zwierzęce

Perski kobierzec z motywami stylizowanych ptaków   Ten Perski dywan z motywami ptaków jest skarbnicą znaczeń

Wielbłąd - symbolizuje siłę i wytrzymałość, a także bogactwo. Jest to związane z tym, że wielbłądy potrafią przeżyć w bardzo trudnych warunkach oraz same w sobie są skarbem dzięki swoim unikalnym cechom.

Papugi - te ptaki, często występujące w raju jako symbol mają na celu chronić dom i domowników.

Tarantula - chroni przed złym losem.

Ryby - symbolizują bogactwo i dobrobyt.

Symbole zwierzęce często ściśle połączone są z postrzeganiem zwierząt przez spłeczeństwa, dlatego też Koń oznacza prędkość, Pies oznacza ochronę ważnych miejsc, Słoń potęgę podczas gdy Lew symbolizuje zwycięstwo. Czasem jednak znaczenie symbolu jest trudniejsze do wyjaśnienia: zarówno Nietoperze jak i Motyle oznaczają szczęście, Kraby wiedzę, Pawie boską ochronę, a Żurawie długie życie.

Dywan ukazujący dwie kolumny na wazach i żyrandol   Przedstawiony wzór pokazuje zarówno lampę jak i wazon we wnęce w pałacu

Inne symbole

Wazon - szczególnie duży, u dołu dywanu symbolizuje początki świata, który powstał z pustki i dzieli się z nami teraz swoją obfitością.

Lampa - oznacza wiarę.

Oko - symbol, który w dzisiejszych dywanach został uproszczony do postaci dwóch rombów, albo kwadratu z okręgiem w środku,  to symbol ochronny, który ma za zadanie chronić domowników przed złym losem i negatywnymi życzeniami.

Symbole mityczne

Smok - to ważny symbol, gdyż chińskie smoki według legend chroniły Drzewo Życia. Dodatkowo, przynoszą one dobre wieści i ochraniają domowników zapewniając im szczęście i dobrą passę.

Feniks - jest symbolem odrodzenia, ale w parze ze smokiem oznacza Cesażową.

Czyszczenie dywanów orientalnych

Jak o każdy dywan należy odpowiednio dbać, aby dywan służył nam na lata i by zachowała się symbolika na nich zawarta. Jakość dywanu oraz to z czego został wykonany mają ogromny wpływ na jego użytkowanie. Dla świeżego wyglądu dywanów należy przestrzegać kilku prostych zasad jego użytkowania. W większości przypadków informacje o formie czyszczenia są umieszczone na części spodniej dywanu. Należy jednak pamiętać, by taki dywan utrzymać w jak najlepszej kondycji, należy czyścić przy użyciu miękkiej szczotki i piany o małej zawartości wilgoci. W przypadku dywanów wełnianych nie czyścić chemicznie oraz nie czyścić pod wpływem wysokiej temperatury. Warto także zaznaczyć, że zazwyczaj dywany wełniane oraz pozostałe z naturalnych materiałów mogą na początku mieć wyższą skłonność do pylenia. To normalna cecha dywanu, czyli zjawisko wychodzenia luźnych włókien z powierzchni użytkowej dywanu. Częste odkurzanie powinno szybko zaradzić tzw. kurzeniu się dywanu. Nawet bardzo wysokiej jakości dywan nieodpowiednio pielęgnowany może szybko ulec zniszczeniu.

Dywany opowiadają historie

Każdy dywan ręcznie tkany opowiada unikalną historię, na którą składają się elementy symboliki oraz motywy wykorzystane przez artystę-tkacza. Tradycyjne znaczenie symboli łączy się z ich dzisiejszym rozumieniem i interpretacją, które wpływają na ich odbiór oraz wspólnie determinują przesłanie projektu dywanu.

Zachęcamy do obejrzenia filmu, który przedstawia znaczenie symboliki dywanów perskich: