Unikalne cechy dywanów chińskich
Wczesne początki sztuki tkackiej w Chinach
Sztuka chińska ma bardzo długą historię, która cały czas wpływa na wzory dywanów tkanych we współczesnych Chinach. Sama historia tkania dywanów orientalnych w Chinach ma już wiele wieków. Najwcześniejsze przykłady dywanów chińskich pochodzą z czasów ostatniego władcy dynastii Chen, panującej w latach 557-589. Byla to sztuka niszowa, aż do 1700 roku, głównie dlatego, że dywany chińskie były tkane na użytek wewnętrzny ze względu na trudny dostęp do materiałów. Jednakże ten sam fakt sprawił, że dywany chińskie są bardzo specyficzne i posiadają własne tradycje, odmienne od tych, które kształtowały inne dywany orientalne. Także z tego powodu w wieku XIX i XX dywany chińskie stały się popularnym eksportem.
Klasyfikacja dywanów chińskich
Dywany chińskie, w przeciwieństwie do innych dywanów orientalnych klasyfikuje się ze względu na monarchę, który panował w Chinach w czasie powstania dywanu, a nie ze względu na miejsce jego pochodzenia, tak jak w przypadku dywanów Perskich. Tak więc style dywanów są bardzo ściśle połączone z panującą dynastią.
Materiały
Wełna w Chinach nie była zbyt powszechna, dlatego też tkanie dywanów nie było popularne wśród niższych warstw społecznych. Więc pomimo tego, że Chiny już od czasów Marco Polo chętnie eksportowały swoją sztukę tradycyjną, to jednak dywany tkało się głównie na użytek wewnętrzny.
Kolory
Każdy kolor w kulturze chińskiej ma bardzo konkretne znaczenie. W Chinach jest pięć kolorów podstawowych, które są powiązane z teorią pięciu elementów: zielony, który odpowiada drewnu, czerwony symbolizujący ogień, żółty, który jest symbolem słońca, biały - kolor metalu oraz czarny, który jest kolorem wody. Kolory te wynikają z tradycyjnej nauki, która opierała się na teorii pięciu elementów.
Czerń
To kolor neutralny, historycznie związany z niebem, dlatego że północne niebo często pozostawało czarne. Symbol jedności Yin i Yang używa kontrastu z bielą. Czarny to dla chińczyków najważniejszy kolor i chińczycy często używają go przy dekoracji oraz chętnie wplatają czerń do projektów dywanów.
Biel
Kolor biały w kulturze chińskiej jest łączony ze śmiercią i często używany podczas pogrzebów oraz żałoby - dziś pod wpływem zagranicznych kultur powoli się to zmienia.
Czerwień
Czerwień symbolizuje radość i dobrobyt. Podczas obchodów Nowego Roku jest bardzo popularna i większośc lampionów, które się wtedy wywiesza jest czerwona - kolor ten nie występuje na pogrzebach ze względu na pozytywne konotacje. Dodatkowo, kolor ten ze względu na pozytywne powiązania jest używany przez rząd oraz przy wysyłaniu tradycyjnych życzeń.
Zieleń
Zielony to kolor zdrowia i harmonii, ale wedle tradycji jest też czasem widziany jako kolor symbolizujący brak wierności małżeńskiej.
Żółty
Żółty jest kolorem blisko związanym z ziemią oraz słońcem. Jest postrzegany jako centrum wszystkiego - symbolizuje on neutralność i dobrą passę. Był to kolor Chin za czasów imperium, dlatego też teraz tak dużo żółtego widać w dawnych pałacach i na szatach władców. Dodatkowo, jest symbolem wolności od utrapień ludzkich, dlatego też szaty Buddystów są żółte.
Wzory dywanów chińskich
Wzory występujące na ręcznie tkanych dywanach chińskich to zazwyczaj połączenie wzorów kwiatowych z geometrycznymi. W sztuce chińskiej często widać dość geometryczne podejście do natury i przedstawiania rzeczywistości. Wzory nie są rozmyte, ale jasno zaznaczone czarnymi kreskami. Widać też użycie linii równoległych oraz kształtów geometrycznych, które wplatane są w naturę.
Wzory dywanów chińskich są unikatowe, bo nie opierają się głównie na geometrii i powtarzaniu tych samych kształtów oraz symboli, ale raczej są inspirowane sztuką i szeroko pojętą kulturą. Dywany chińskie są jak malowidła, opowiadają historie i pokazują sceny. Często nie są też symetryczne i należy je oglądać raczej z jednej strony, żeby zrozumieć ich znaczenie oraz poznać kontekst w jakim powstały.
Symbolika dywanów chińskich
Sztuka w Chinach jest często odzwierciedleniem filozofii życia. Uprawia się ją po to, żeby zrozumieć filozofię, a filozofię poznaje się po to, żeby zrozumieć sztukę. Nowoczesne użycie nowych i dawnych symboli łączy się w kulturze chińskiej w tradycji tkania dywanów, co pokazuje jak dawna filozofia i kultura nadal wpływają na kształt nowoczesnych rękodzieł. Dodatkowo, w dywanach chińskich powszechne jest użycie symboli z natury, mitów, buddyzmu, taoiuzmu, a każdy symbol ma szczególne znaczenie, które trudno rozszyfrować, tym bardziej że symbol może zmienić znaczenie zależnie od symboli, które go otaczają. Wśród symboli i obrazów używanych przez tkaczy w Chinach często znajdują się całe sceny, drzewa, chmury, góry, smoki, ptaki i egzotyczne rośliny oraz kwiaty.
Wśród symboli typowo Chińskich jest też Pinyan Wan - symbol z ponad 3000 lat historii, nawet starszy od Ahnk. Symbolizuje on harmonię oraz równowagę. Dodatkowo - jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli jest symbol Feniksa i Smoka - reprezentujący harmonię w małżeństwie.
Boom na eksport dywanów Chińskich
Dopiero w drugiej połowie dziewiętnastego wieku Chiny zaczęły eksportować dywany w większych ilościach. Pod wpływem popytu z zachodu Chiny zaczęły też produkować więcej dywanów, szczególnie w latach 1920 w epoce art deco - charakteryzowały się one żywymi kolorami i niecodziennymi połączeniami stylów. Można nawet mówić o chińskim stylu Art Deco - który wydaje się porzucać tradycyjne ornamenty, na rzecz nowoczesnych połączeń barw i uproszczonych wzorów. Najbardziej rozpoznawalne dywany zostały wykonane przez Waltera Nicholsa, Amerykanina, który zbudował fabryki w Chinach.
Dziś dywany chińskie znane są ze swoich ciekawych połączeń barw i z częstego włączania elementów roślinnych do projektów dywanów. Dywany chińskie są często wykonane z grubej wełny oraz odpowiednio podcinane, żeby nadać im wrażenie trójwymiarowości, dlatego też są bardzo trwałe i nadają się do pomieszczeń, w których dużo się dzieje.